خلاصه کتاب اصول و مبانی روش های پژوهش کیفی – جلد دوم دکتر حسین خنیفر، ناهید مسلمی

خلاصه کتاب روشهای پژوهش کیفی دکتر حسین خنیفر ناهید مسلمی جلد دوم

این فایل خلاصه خلاصه کتاب اصول و مبانی روش های پژوهش کیفی – جلد دوم دکتر حسین خنیفر، ناهید مسلمی که به کوشش مجموعه استادانه تالیف شده است.
این کتاب در واقع خلاصه کتاب روش تحقیق کیفی دکتر خنیفر است که برای دروس رشته های علوم اداری و علوم انسانی گرایش های مختلف کاربرد دارد و در مقطع کارشناسی و ارشد تدریس میگردد.

ویژگی های این فایل

• تایپ شده
• روان و گویا
• مناسب برای کسب نمره عالی
• به صورت فایل PDF و قابل دانلود
• دسترسی بی نهایت به فایلها
• تهیه شده از آخرین نسخه کتاب اصول و مبانی روش های پژوهش کیفی – جلد دوم دکتر حسین خنیفر، ناهید مسلمی

فصل اول: روش پژوهش تحلیل ژانر

ارسطو اولین کسی بود که به اعتقاد هیل (۱۹۹۵) رویکردی نظری به مطالعات ژانر ارائه کرد. او هنر سخنوری را به ژانرهای مختلفی تقسیم کرد.ارسطو فلسفه را به عنوان دانش هستی تعریف میکرد . او را میتوان از نخستین فیلسوفان تحلیلی دانست.

مقدمه 

پیشرفت های تکنولوژیک به ویژه دسترسی سریع به تکنیک های ضبط صوت و سپس ضبط ویدیو و دنیای فناوری اطلاعات و فضای مجازی، نقش مهمی در توسعه ی تحلیل ژانر ایفا کرده اند.این پیشرفت ها باعث فراهم آوردن پیش زمینه های روش شناختی برای تحلیل ژانر جامعه شناختی شده اند که از لحاظ پدیدار شناختی به نظریه ی کنش جهت دار مرتبط است. کنش های ارتباطی ساختارهای اساسی کنش اجتماعی را آشکار میکند که با تقابل و کاربرد نشانه ها توصیف میشود. کنش ارتباطی نیز مانند سایر اشکال کنش ها،موضوعی است که عادی و نهادی میشود، فرآیندهایی که به ویژه هنگامی به وجود می آیند که تکرار میشوند و از ارتباط زیاد فردی یا جامعه شناختی ناشی میشوند. این گونه کنش های ارتباطی، الگوهای خاصی را تشکیل میدهند که کنش گران میتوانند از آن ها به عنوان جهت یابی استفاده کنند. تحلیل ژانر در زمره ی روش هایی است که پاسخگوی نکات مهم پژوهش در عصر سراسر تغییر کنونی است.

واژه شناسی تحلیل ژانر

مفهوم ژانر برگرفته از واژه ای فرانسوی به معنای «نوع»، «دسته» و مشتق از واژه ی لاتین «Genus» است. تا پیش از قرن بیستم نام های ژانری به عنوان رده هایی عام برای تنظیم و دسته بندی شمار زیادی از متون، کاربرد گسترده ای داشتند؛ به ویژه این مفهوم نقش مهمی در طبقه بندی و ارزش گذاری ادبیات ایفا کرده بود.یکی از روش هایی که از بسط تحلیل گفت و گو شکل گرفته است ،تحلیل ژانر خوانده می شود. ژانرهای ارتباطی ریشه های اجتماعی دارند.

اصطلاح ژانر بیشتر در شکل استفاده از آن برای مطالعه ی ژانرهای ادبی سنتی،شناخته شده است و داستان های کوتاه ،اشعار، رمان ها و نمایش نامه ها به عنوان ژانرهای اصلی شناخته میشدند. هر ژانر به نوبه ی خود به زیر شاخه هایی تقسیم میشود، بنابراین ما طیفی از ژانرها را داریم.کاربرد تحلیل ژانر در نظریه 《رجیستر و ژانر》 از دو جنبه ی مهم با نگاه سنتی به ژانر و فرایند آن متفاوت است:

• تعاریف زبان شناختی از ژانر بیشتر بر مبنای نگاه باختین،نظریه پرداز ادبی روس شکل گرفته اند که به ژانر به عنوان گونه های به نسبت پایدار از سخن های تعاملی می نگرند. بنابراین یک عمل داد و ستدی مثل خرید گوشت از قصابی یک ژانر است، همان طور که راهنمایی در یک مجله یا جلسه ی اداری در محل کار هم ژانر است.

زبان شناسان به طور عملی ژانر را از لحاظ هدف اجتماعی آن تعریف می کنند. بنابراین ژانرهای متفاوت، راه های متفاوت استفاده از زبان برای دستیابی به اهداف فرهنگی متفاوت هستند و متن های ژانرهای متفاوت ،متن هایی هستنند که در فرهنگ به اهداف مختلفی دست می یابند..

مبانی فلسفی روش پژوهش تحلیل ژانر

تحلیل ژانر مبتنی بر پیش زمینه ی نظری بر ساخت گرایی میباشد .در تحلیل ژانر،تحلیل متوجه انواع  ژانرهایی است که اعضای اجتماعات گوناگون از جمله در بافت های دانشگاهی ،ادبی ،تخصصی ،کاری و سایر بافت های نهادینه شده از جمله سازمان ها ،بر ساخت و تفسیر میکنند یا به کار می گیرند، لذا پیش زمینه ی نظری تحلیل ژانر بر ساخت گرایی اجتماعی است. داده های تجربی در این روش ،طیفی از مقالات رسانه ها تا مصاحبه ها را شامل می شوند. تفسیرها بر مبنای متن پیاده شده ی این مصاحبه ها با متون به دست آمده انجام می گیرند.

تاریخچه پیدایش و روند تکامل روش تحلیل ژانر

از دهه ی ۱۹۶۰ میلادی مطالعات مربوط به ژانر سمت و سوی تازه ای یافت.مهم ترین ویژگی های این مطالعات، از یک سو تسری مفهوم ژانر به حوزه های غیرادبی و از سوی دیگر دخیل دانستن عوامل برون متنی نظیر بافت، ایدئولوژی، ساختارهای اجتماعی و فرهنگی و….. در شکل گیری ژانر بود؛ یعنی آنچه فریدمن و میدوی از آن با عنوان چرخش رتوریکی در مطالعات مربوط به ژانر یاد میکنند.در سال ۱۹۷۸ مانبی مدل ارتباطی خود را معرفی کرد که دیگر روش های پیشین تحلیل متن را ناکارامد می نمود. علت این ناکارآمدی عدم توجه مدل های قبلی بررسی کلام به مسایل اجتماعی – فرهنگی و هدف ارتباطی در زبان بود. تا پیش از ارائه ی مدل مانبی ،تحلیل کلام بر اساس مدل های ارتباطی نبود و تنها به بررسی سطحی کلام میپرداخت (کلام نوشتاری یا گفتاری).اما با معرفی این مدل نیاز به شیوه هایی از تحلیل کلام که در آن بر ابعاد اجتماعی زبان ارتباطی تأکید شده باشد پر رنگ تر شد. سووای لز (۱۹۹۰) را میتوان بی تردید پایه گذار یکی از مکاتب اصلی تحلیل ژانر در حیطه ی انگلیسی با اهداف ویژه دانست که همواره مورد توجه مدرسین و محققین آموزشی بوده است.  با استفاده از روش تحلیل ژانری سویلز ژانرهای فرایند_پژوهشی مختلفی مورد توجه قرار گرفت. مقالات تحقیقی که ژانر تولید علم نیز نامیده می شود از جمله ژانرهایی هستند که در کانون توجه بوده و تحقیقات مختلفی سعی کرده اند تا ویژگی های بنیادین آن را بررسی کنند. از طرفی بیشترین مطالعات ژانر در سینما انجام شده است. ژانرها کارکردهای خاصی در اقتصاد کلی سینما دارند.اقتصاد سینما شامل: صنعت، نیازاجتماعی برای تولید یک پیام ،تعداد زیادی سوژه های انسانی، فناوری و تعدادی کنش های دلالت گر است. با وجود این، تحلیل ژانر، تاریخی بسیار قدیمی تر از رسانه های عصر مدرن دارد .ارسطو اولین کسی بودکه رویکردی نظری به مطالعات ژانر ارائه کرد .او هنر سخنوری را به ژانرهای مختلفی تقسیم کرد. تحلیل ژانر در ایران و اسلام هم تاریخچه ی غنی دارد که به صدها سال پیش از رواج تحلیل ژانر  در غرب مدرن باز میگردد.بلخاری (۱۳۸۸) با یک پژوهش تاریخی و مقایسه ای ،نظرات کندی، فارابی ، ابن سینا ،ابن زيله، اخوان الصفا ،امام محمد غزالی ،سهروردی و چندین پژوهشگر ایرانی و مسلمان دیگردر مورد هنر را گزارش میکند .در زبان انگلیسی با اهداف ویژه ، اصطلاحی که آن را به اختصار(ا.اس. پی)می نامیم توجه به موقعیت هایی است که در آن از زبان برای پیشبرد اهداف خاصی استفاده خواهد شد. تحلیل ژانر بر خلاف شیوه های قبلی تحلیل کلام تنها به توصیف نمی پردازد بلکه از قدرت توضیحی بالایی نیز برخوردار است.

معرفی روش پژوهش تحلیل ژانر

ژانر واژه ای است برای گروه بندی متون و نمایش چگونگی استفاده از زبان برای پاسخ به وضعیت های تکرار شونده ی نویسندگان. ژانر شامل مجموعه ای از وقایع ارتباطی و اجزای اشتراکی مجموعه اهداف ارتباطی است. ژانر یک اقدام اجتماعی و یک رویداد سخنرانی است که هدف ارتباطی اشتراکی با اجزای جامعه ی گفتمان دارد. تحلیل ژانر یک تحلیل چند منظوره جهت کشف ،درک و توضیح واقعیت های بی سامان در جهان به متن درآمده است،هدف های ارتباطی از نظر اجتماعی مشخص شده و نیز قصدهای خصوصی مؤلف یا آفریننده ی متن یا متن واره ،نحوه ی شکل گیری و کاربرد زبان در/یا توسط محیط اجتماعی_فرهنگی و حتی کشف و ارائه ی راه حل های مؤثر برای مسائل آموزشی و کاربردی زبان است.تحلیل ژانر( تحلیل الگوی ارتباطی) گونه ی دیگری از بسط تحلیل گفت و گو می باشد ،مانند تحلیل شایعه، تحلیل شعار، تحلیل متلک پرانی ،تحلیل مویه ،تحليل مصیبت .ژانرها یا الگوهای ارتباطی ریشه ی اجتماعی دارند و تعاملگران از طریق ژانرها با دیگران ارتباط برقرار میکنند. تحلیل ژانر در سازمان تا حدی تطبیقی است. تحلیل ژانر،کنش های ارتباطی را با یکدیگر مقایسه میکند که مکتوب شده اند و در اصل همیشه و بر خلاف ماهیت ثبت متون به صورت یکدست و ثابت میتوانند یادآوری شوند. تحلیل ژانر تلاش می کند تا با توضیحات،شباهت ها و تفاوت های خاص را کشف کند. این متون در زمینه ی دانش اجتماعی و متقابلاً پیش زمینه ی معنادار به کنش های ارتباطی تفسیر و ثبت میشوند.