خلاصه کتاب معارف اسلامی 1 اندیشه اسلامی 1 محمد سعیدی مهر و امیر دیوانی (ویراست دوم)

خلاصه اندیشه اسلامی 1 محمد سعیدی مهر و امیر دیوانی

این فایل خلاصه کتاب معارف اسلامی 1 محمد سعیدی مهر و امیر دیوانی است که به کوشش مجموعه استادانه تالیف شده است.
خلاصه اندیشه اسلامی 1 سعیدی مهر و دیوانی به صورت اختصاصی تهیه گردیده است، خلاصه کتاب معارف اسلامی 1 محمد سعیدی مهر و امیر دیوانی به شما دانشجویان عزیز را میتواند در کسب نمره عالی یاری نماید اما جایگزین اصلی کتاب نمی باشد! این فایل به شما کمک میکند که در درس اندیشه اسلامی که در دانشگاه ها به صورت عمومی ارائه می شود نمره خوبی را کسب نمایید و معدل خود را بهبود بخشید.

ویژگی های فایل

در خلاصه کتاب معارف اسلامی 1 محمد سعیدی مهر و امیر دیوانی

• تایپ شده
• روان و گویا
• مناسب برای کسب نمره عالی
• به صورت فایل PDF و قابل دانلود
• دسترسی بی نهایت به فایلها
• تهیه شده از آخرین نسخه کتاب معارف اسلامی 1 محمد سعیدی مهر و امیر دیوانی

مقدمه

دین در جهان معاصر؛

آیا در عصر مدرن و در آستانه هزاره سوم میلادی، انسان همچنان به دین نیاز دارد؟ با وجود پیشرفت‌های چشمگیر علمی و فناوری، این پرسش‌ها مطرح می‌شود که آیا دوران ایمان دینی سپری شده و آیا دین‌ورزی و دین‌پژوهی امری بی‌فایده و خرافی شده است؟ برخی انسان‌های متجدد، با دل‌سپردگی به ظواهر پرزرق‌وبرق تمدن مدرن، دین را پدیده‌ای مربوط به گذشته می‌دانند که تاریخ مصرف آن پایان یافته و آن را از صحنه زندگی بشر کنار می‌گذارند. در نگاه آنان، دین اگر هم موضوع پژوهش قرار گیرد، باید صرفاً از منظر بیرونی و در قالب تحلیل‌های روان‌شناختی، جامعه‌شناختی یا تاریخی بررسی شود، نه به‌مثابه حقیقتی قابل اعتقاد و عمل. با این حال، بررسی‌های ژرف‌تر و انتقادی‌تر از وضعیت جهان معاصر نشان می‌دهد که ادعای بی‌نیازی از دین، بیش از آنکه حقیقتی قطعی باشد، گزافه‌ای بیش نیست. انسان متجدد، با همه دستاوردهای علمی، با بحران‌های عمیق و گسترده‌ای مواجه است که یا کاملاً نوظهورند یا به‌شکلی مهیب‌تر از گذشته ظاهر شده‌اند. زبان حال او از نیاز به معنا، هویت و رهایی از بحران‌های روحی و اجتماعی حکایت دارد. این بحران‌ها، ریشه در عوامل معرفتی، اجتماعی و اقتصادی دارند که شناخت درست آنها، برای فهم دقیق‌تر جایگاه دین در جهان امروز ضروری است.

عقل‌گرایی و دین در جهان مدرن

عقل‌گرایی (Rationalism) در شکل مدرن خود از قرن هفدهم میلادی در اروپا با اندیشه‌های رنه دکارت آغاز شد و با آراء اسپینوزا و لایب‌نیتس ادامه یافت. این جریان فلسفی، عقل استدلالگر و جزئی را مهم‌ترین ابزار شناخت می‌داند و گاه در روایت‌های افراطی خود، تنها آنچه را که از راه عقل قابل درک باشد، شناخت‌پذیر می‌خواند. ایمانوئل کانت در ادامه این مسیر، با نقد عقل نظری نتیجه گرفت که عقل به‌تنهایی قادر به اثبات وجود خدا نیست. او به‌جای آن، سعی کرد بنیان‌های اعتقاد به خدا را بر پایه اخلاق و عقل عملی قرار دهد و همچنین ادعا کرد که ما هرگز واقعیت اشیاء را آن‌گونه که هستند نمی‌شناسیم، بلکه همواره آن‌ها را از طریق مفاهیم ذهنی خود درک می‌کنیم. رهیافت عقل‌گرایانه به دین، به‌ویژه در دنیای غرب و در حوزه مسیحیت، موجب تضعیف الهیات وحیانی و تقویت الهیات عقلانی شد. اما تمرکز انحصاری بر عقل و آشکار شدن محدودیت‌های آن، فیلسوفان و الهی‌دانان عقل‌گرا را با چالش‌هایی مواجه ساخت. امروزه بسیاری از اندیشمندان غربی بر این باورند که اثبات عقلانی آموزه‌هایی همچون وجود خدا امکان‌پذیر نیست، ولی سعی دارند نشان دهند که پذیرش این آموزه‌ها لااقل نامعقول نیست.

تجربه‌گرایی و نسبت آن با دین

تجربه‌گرایی (Empiricism) پس از رنسانس، هم‌زمان با عقل‌گرایی در غرب گسترش یافت و در نهایت از آن پیشی گرفت. هرچند سابقه‌ای کهن در فلسفه داشت، اما شکل نوین آن با فرانسیس بیکن و تأکیدش بر روش استقرایی به‌جای استدلال قیاسی آغاز شد. سپس با اندیشه‌های جان لاک، جرج برکلی و دیوید هیوم گسترش یافت و در قرن بیستم با پوزیتیویسم منطقی به اوج رسید.

مشترک همه روایت‌های افراطی تجربه‌گرایی، تکیه مطلق بر تجربه حسی به‌عنوان تنها منبع معتبر معرفت است. تجربه‌گرایان معمولاً با آموزه‌های ماوراءالطبیعی دینی مشکل دارند؛ زیرا این آموزه‌ها از نظر آنان قابل آزمایش تجربی نیستند. پوزیتیویست‌ها حتی پا را فراتر نهاده، معیار معنای معرفتی را تحقیق‌پذیری تجربی دانستند. بر این اساس، تنها گزاره‌هایی معنا دارند که بتوان در شرایط خاصی، درستی یا نادرستی آن‌ها را از راه تجربه حسی سنجید. در نتیجه، گزاره‌های دینی، متافیزیکی و اخلاقی بی‌معنا خوانده شدند و حتی امکان بررسی صحت یا بطلان آن‌ها از بین رفت.

هرچند پوزیتیویسم افراطی در دهه‌های اخیر با انتقاداتی جدی مواجه شده و جایگاه اولیه‌اش را از دست داده است، اما هنوز برخی از آثار آن در میان اندیشمندان غربی باقی است.

نکته پایانی این است که تجربه‌گرایی و عقل‌گرایی، با وجود اختلافات بنیادین، در رد شناخت‌های فراعقلی و فراحسی مشترک‌اند و به معرفت وحیانی و شهودی اعتباری قائل نیستند.